Kinh nguyệt không đều là hiện tượng thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ với các biểu hiện như: chậm kinh, mau kinh, kinh nguyệt bất thường về máu sắc, hoặc lượng máu ít bất thường hoặc ra nhiều… gây rắc rối cho chị em, ảnh hưởng tới sức khỏe, tinh thần, công việc..
Vậy nguyên nhân gây kinh kinh nguyệt không đều là gì? Nên sử dụng loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng nào cho phù hợp?
Chu kì kinh nguyệt là gì?
Phụ nữ khi đến tuổi dậy thì( tâm 13 tuổi trở lên, muộn nhất là 15) thì cơ thể có sự thay đổi về tâm sinh lý, trong đó có hiện tượng hành kinh. Vậy chu kì kinh nguyệt là hiện tượng mà cứ đến một khoảng thời thì xảy ra hành kinh ( ra kinh, tạm gọi ra máu theo con đường âm hộ), hiện tượng này xảy ra theo một chu kì khép kín và lặp đi lặp lại trong đời người phụ nữ trong độ tuổi sinh sản(độ tuổi từ 13 đến khoảng 45 -55 tuổi). Hiện tượng này do hóc môn nữ(estrogen) điều tiết.
Thông thường chu kì kinh của phụ nữ khoảng 28 ngày,tức là bắt đầu từ lần hành kinh đầu tiên( ra khoảng 3-7 ngày) đến lần hành kinh tiếp theo.
Tùy thuộc vào cơ địa hoặc do nguyên nhân khác nhau mà ở mỗi phụ nữ có thể có chu kì kinh nguyệt dao động khác nhau.
Ngày rụng trứng: Thông thường ngày trứng rụng vàokhoảng ở giữa chu kì kinh nguyệt, tức ta lấy 28:2=14, sau đó ta lấy 14 -5=9 và 14+5=19, hay ngày thứ 9 đến ngày 19 là khoảng thời gian rụng trứng.
Cách tránh thai dựa vào chu kì rụng trứng: Thông thường quan hệ từ ngày thứ 19 đến ngày 28, thì khả năng thụ thai là kém, túc quan hệ trong khoảng thời gian này là an toàn.
Nguyên nhân gây kinh nguyệt không đều.
Có nhiều nguyên nhân dẫn tới kinh nguyệt không đều , nhưng nói chung nguyên nhân cơ bản là do rối loạn nội tiết tố nữ estrogen và các nguyên nhân khác.
Rối loạn nội tiết tố nữ estrogen gây kinh nguyệt không đều.
Do tuổi tác: Khi phụ nữ bước vào thời kì tiền mãn kinh thi buồng trứng bị lão hóa nên khả năng sản sinh estrongen của buồng trứng suy giảm, nên dẫn tới rối loạn kinh nguyệt , cụ thể là kì kinh bị kéo dài có thể lên tới 35 ngày hoặc muộn hơn, hoặc lượng kinh ra ít.
Do stress: Các yếu tố gây căng thẳng thần kinh như: sử dụng nhiều rượu bia, thuốc lá, ma túy… lo âu cũng ảnh hưởng đến khả năng sản sinh estrogen.
Do bệnh tật: Khi cơ thể mắc bệnh, cụ thể như: hội chứng buồng trứng đa nang cũng dẫn tới rối loạn estrogen, mà cụ thể ơ đây là hàm lượng estrogen tăng lên, dẫn tới chu kì kinh sớm hơn hoặc lượng máu ra nhiều hơn…
Do điều kiện lao động và ăn uống: đối với phụ nữ làm việc trong môi trường độc hại hoặc lao động nặng nhọc cũng gây rối loạn kinh nguyệt. Ngoài ra chế độ ăn uống cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu estrogen, dinh dưỡng không đầy đủ gây tình trạng này.
Một vài nguyên nhân khác gây kinh nguyệt không đều.
Ngoài nguyên nhân do rối loạn estrogen thì bệnh lý như u xở tử cung, tuyến giáp bị bệnh, nội mạc tử cung bị lạc, bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục… cũng là các nguyên nhân gây kinh nguyệt bị rối loạn.
Các biểu hiện của kinh nguyệt không đều:
Thông thường chu kì kinh của phụ nữ là 28 ngày và lượng máu dao động từ 40ml- 100ml. Nếu kinh nguyệt bị rối loạn thì sẽ có một trong các biểu hiện sau:
Biểu hiện thứ nhất đó chu kì kinh có thể lâu hoặc nhanh hơn mức bình thường. Phụ nữ thông thường chu kì kinh là 28 ngày, nếu chu kì kinh đến 35 ngày thì là chậm; còn chu kì kinh dưới 23 ngày thì là nhanh.
Biểu hiện thứ 2 đó là lượng máu có thể ra ít hơn hoặc nhiều hơn bình thường, màu sắc thay đổi như màu sắc đậm, nhạt, tím, hoặc huyết đặc hoặc loãng hơn..
Biểu hiện thứ 3 đó là đau bụng khi hành kinh.
Kinh nguyệt không đều uống thuốc gì?
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây nên hiện tượng rối loạn kinh nguyệt mà có hướng sử dụng thuốc khác nhau
Nếu phụ nữ ở giai đoạn tiền mãn kinh bị rối loạn kinh nguyệt hoặc phụ nữ bị rối loạn kinh nguyệt do thiếu hụt estrogen hoặc điều trị kết hợp với tây y thì sử dụng các loại thực phẩm bổ sung estrongen.
Nếu vì các nguyên nhân khác thì nên đi khám để tìm được nguyên nhân chính xác dẫn tới kinh nguyệt không đều và được tư vấn và sử dụng thuốc hợp lý.
Kinh nguyệt không đều nên ăn gì?
Ngoài phương pháp sử dụng thuốc đối với trường hợp bị nhẹ thì có thể sử dụng các món ăn bài thuốc để hạn chế kinh nguyệt không đều. Có nhiều thực phẩm có tác dụng giúp điều hòa kinh nguyệt như quả đu đủ, củ gừng tươi , thì là, rau cần tây, củ nghệ vàng..các loại thực phẩm này có thể dùng hàng ngày bằng cách dùng như món sinh tố hoặc có thể chế biến để dùng…
Bị rối loạn kinh nguyệt nên kiêng gì?
Đối với chị em khi kinh nguyệt bị rối loạn thì chế độ sinh hoạt và ăn uống cũng nên kiêng cữ, cụ thể như:
Không nên làm việc nặng nhọc hoặc cường độ lao động cao vì lao động nặng làm cho tình trạng kinh nguyệt không đều nặng hơn.
Không nên sử dụng các loại thức ăn cay nóng, sử dụng các loại chất kích thích như thuốc lá, cà phê, trà đặc,rượu bia…
Trong giai đoạn kinh nguyệt không đều nên hạn chế quan hệ tình dục.
Nên vệ sinh sạch sẽ để tránh bị nhiễm khuẩn, băng vệ sinh nên thay sau khi sử dụng khoảng 3-4 tiếng…
Vậy nguyên nhân gây kinh kinh nguyệt không đều là gì? Nên sử dụng loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng nào cho phù hợp?
Chu kì kinh nguyệt là gì?
Phụ nữ khi đến tuổi dậy thì( tâm 13 tuổi trở lên, muộn nhất là 15) thì cơ thể có sự thay đổi về tâm sinh lý, trong đó có hiện tượng hành kinh. Vậy chu kì kinh nguyệt là hiện tượng mà cứ đến một khoảng thời thì xảy ra hành kinh ( ra kinh, tạm gọi ra máu theo con đường âm hộ), hiện tượng này xảy ra theo một chu kì khép kín và lặp đi lặp lại trong đời người phụ nữ trong độ tuổi sinh sản(độ tuổi từ 13 đến khoảng 45 -55 tuổi). Hiện tượng này do hóc môn nữ(estrogen) điều tiết.
Thông thường chu kì kinh của phụ nữ khoảng 28 ngày,tức là bắt đầu từ lần hành kinh đầu tiên( ra khoảng 3-7 ngày) đến lần hành kinh tiếp theo.
Tùy thuộc vào cơ địa hoặc do nguyên nhân khác nhau mà ở mỗi phụ nữ có thể có chu kì kinh nguyệt dao động khác nhau.
Ngày rụng trứng: Thông thường ngày trứng rụng vàokhoảng ở giữa chu kì kinh nguyệt, tức ta lấy 28:2=14, sau đó ta lấy 14 -5=9 và 14+5=19, hay ngày thứ 9 đến ngày 19 là khoảng thời gian rụng trứng.
Cách tránh thai dựa vào chu kì rụng trứng: Thông thường quan hệ từ ngày thứ 19 đến ngày 28, thì khả năng thụ thai là kém, túc quan hệ trong khoảng thời gian này là an toàn.
Nguyên nhân gây kinh nguyệt không đều.
Có nhiều nguyên nhân dẫn tới kinh nguyệt không đều , nhưng nói chung nguyên nhân cơ bản là do rối loạn nội tiết tố nữ estrogen và các nguyên nhân khác.
Rối loạn nội tiết tố nữ estrogen gây kinh nguyệt không đều.
Do tuổi tác: Khi phụ nữ bước vào thời kì tiền mãn kinh thi buồng trứng bị lão hóa nên khả năng sản sinh estrongen của buồng trứng suy giảm, nên dẫn tới rối loạn kinh nguyệt , cụ thể là kì kinh bị kéo dài có thể lên tới 35 ngày hoặc muộn hơn, hoặc lượng kinh ra ít.
Do stress: Các yếu tố gây căng thẳng thần kinh như: sử dụng nhiều rượu bia, thuốc lá, ma túy… lo âu cũng ảnh hưởng đến khả năng sản sinh estrogen.
Do bệnh tật: Khi cơ thể mắc bệnh, cụ thể như: hội chứng buồng trứng đa nang cũng dẫn tới rối loạn estrogen, mà cụ thể ơ đây là hàm lượng estrogen tăng lên, dẫn tới chu kì kinh sớm hơn hoặc lượng máu ra nhiều hơn…
Do điều kiện lao động và ăn uống: đối với phụ nữ làm việc trong môi trường độc hại hoặc lao động nặng nhọc cũng gây rối loạn kinh nguyệt. Ngoài ra chế độ ăn uống cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu estrogen, dinh dưỡng không đầy đủ gây tình trạng này.
Một vài nguyên nhân khác gây kinh nguyệt không đều.
Ngoài nguyên nhân do rối loạn estrogen thì bệnh lý như u xở tử cung, tuyến giáp bị bệnh, nội mạc tử cung bị lạc, bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục… cũng là các nguyên nhân gây kinh nguyệt bị rối loạn.
Các biểu hiện của kinh nguyệt không đều:
Thông thường chu kì kinh của phụ nữ là 28 ngày và lượng máu dao động từ 40ml- 100ml. Nếu kinh nguyệt bị rối loạn thì sẽ có một trong các biểu hiện sau:
Biểu hiện thứ nhất đó chu kì kinh có thể lâu hoặc nhanh hơn mức bình thường. Phụ nữ thông thường chu kì kinh là 28 ngày, nếu chu kì kinh đến 35 ngày thì là chậm; còn chu kì kinh dưới 23 ngày thì là nhanh.
Biểu hiện thứ 2 đó là lượng máu có thể ra ít hơn hoặc nhiều hơn bình thường, màu sắc thay đổi như màu sắc đậm, nhạt, tím, hoặc huyết đặc hoặc loãng hơn..
Biểu hiện thứ 3 đó là đau bụng khi hành kinh.
Kinh nguyệt không đều uống thuốc gì?
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây nên hiện tượng rối loạn kinh nguyệt mà có hướng sử dụng thuốc khác nhau
Nếu phụ nữ ở giai đoạn tiền mãn kinh bị rối loạn kinh nguyệt hoặc phụ nữ bị rối loạn kinh nguyệt do thiếu hụt estrogen hoặc điều trị kết hợp với tây y thì sử dụng các loại thực phẩm bổ sung estrongen.
Nếu vì các nguyên nhân khác thì nên đi khám để tìm được nguyên nhân chính xác dẫn tới kinh nguyệt không đều và được tư vấn và sử dụng thuốc hợp lý.
Kinh nguyệt không đều nên ăn gì?
Ngoài phương pháp sử dụng thuốc đối với trường hợp bị nhẹ thì có thể sử dụng các món ăn bài thuốc để hạn chế kinh nguyệt không đều. Có nhiều thực phẩm có tác dụng giúp điều hòa kinh nguyệt như quả đu đủ, củ gừng tươi , thì là, rau cần tây, củ nghệ vàng..các loại thực phẩm này có thể dùng hàng ngày bằng cách dùng như món sinh tố hoặc có thể chế biến để dùng…
Bị rối loạn kinh nguyệt nên kiêng gì?
Đối với chị em khi kinh nguyệt bị rối loạn thì chế độ sinh hoạt và ăn uống cũng nên kiêng cữ, cụ thể như:
Không nên làm việc nặng nhọc hoặc cường độ lao động cao vì lao động nặng làm cho tình trạng kinh nguyệt không đều nặng hơn.
Không nên sử dụng các loại thức ăn cay nóng, sử dụng các loại chất kích thích như thuốc lá, cà phê, trà đặc,rượu bia…
Trong giai đoạn kinh nguyệt không đều nên hạn chế quan hệ tình dục.
Nên vệ sinh sạch sẽ để tránh bị nhiễm khuẩn, băng vệ sinh nên thay sau khi sử dụng khoảng 3-4 tiếng…
